Phần Lan tuyên bố kế hoạch xin gia nhập NATO, Nga lập tức cảnh báo sẽ có hành động quân sự 16:13 13/05/2022

Ngoại trưởng Phần Lan nói chính phủ dự kiến đề xuất gia nhập NATO vào ngày 15/5 và quốc hội sau đó sẽ thảo luận về vấn đề này. Điện Kremlin gọi việc Phần Lan gia nhập NATO là mối đe dọa đối với Nga, nhấn mạnh sự mở rộng của khối không làm châu Âu hoặc thế giới ổn định hơn.

Phần Lan tuyên bố sẽ gia nhập NATO

Trước khi Tổng thống Nga Putin phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine, ông đã cảnh báo NATO chớ nên tiến quá gần đến biên giới Nga và khối này cần quay trở lại phạm vi như những năm 1990 – thời điểm một số nước láng giềng của Nga hoặc một số nước từng thuộc Liên Xô cũ chưa gia nhập NATO. Nhưng cuộc tấn công của Nga vào Ukraine hiện giờ đang thay đổi tình hình tại châu Âu. Mối lo ngại về an ninh đã khiến các quốc gia trung lập xem xét gia nhập NATO.

Tổng thống và Thủ tướng Phần Lan ngày 12/5 ra tuyên bố cho biết, họ ủng hộ việc xin trở thành thành viên NATO trong bối cảnh xung đột Ukraine đang diễn ra. Tuyên bố nêu rõ: “Phần Lan phải xin gia nhập NATO mà không trì hoãn thêm nữa. Chúng tôi hy vọng các bước cần thiết còn lại để thực hiện quyết định này sẽ nhanh chóng diễn ra trong vài ngày”.

Mục đích của Phần Lan rất rõ ràng đó là tìm kiếm sự đảm bảo an ninh từ NATO. Có thể nói, chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine có tác động ghê gớm đến tâm tư của người dân Phần Lan. Là quốc gia có đường biên giới dài hơn 1.300km với Nga và lại có mối quan hệ lịch sử phức tạp với Nga, Phần Lan cảm thấy đặc biệt bị đe doạ trước các biến động hiện nay ở châu Âu.

Chỉ cách đây vài tháng, tỷ lệ người dân Phần Lan mong muốn nước này gia nhập NATO chỉ ở mức trên 30% nhưng sau khi cuộc chiến tại Ukraine nổ ra, con số này tăng gấp hơn 2 lần. Hầu như toàn bộ các đảng phái chính trị tại Phần Lan cũng lập tức thay đổi quan điểm, không còn quá e ngại việc phá vỡ thế cân bằng chiến lược trong quan hệ với Nga mà lập tức ngả theo hướng gia nhập NATO.

Đây thực sự là một quyết định lịch sử trọng đại không chỉ với Phần Lan mà còn với toàn bộ hệ thống quan hệ quốc tế.

Từ sau khi kết thúc Chiến tranh thế giới thứ II, bất chấp các sức ép từ phía Liên Xô hay phương Tây, Phần Lan vẫn luôn duy trì chính sách trung lập và trong nhiều thập kỷ, quốc gia này được ca ngợi như là một mô hình trung lập thành công trong quan hệ quốc tế, là cơ sở để tạo dựng nhiều học thuyết địa chính trị.

Vì thế, việc Phần Lan từ bỏ chính sách trung lập hơn 7 thập kỷ qua là một cột mốc cực kỳ quan trọng trong quan hệ quốc tế. Khi cuộc chiến Ukraine nổ ra, rất nhiều người đã nhận định rằng sự kiện này mang tính chất thay đổi thời đại và những gì đang diễn ra với Phần Lan đang là minh chứng cho nhận định đó.

Phản ứng của Nga

“Sự mở rộng của khối quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO) và cách tiếp cận của khối này đối với đường biên giới Nga không làm thế giới và châu Âu ổn định cũng như an toàn hơn”, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với các phóng viên trong cuộc họp báo hôm 12/5.

Khi được hỏi liệu việc Phần Lan gia nhập NATO có phải là mối đe dọa hay không, Peskov trả lời “chắc chắn là vậy”, nhấn mạnh Phần Lan đã tham gia “các bước không thân thiện” chống lại Nga.

“Mọi thứ sẽ phụ thuộc vào quá trình này diễn ra như thế nào, cơ sở hạ tầng quân sự sẽ tiến gần tới biên giới của chúng tôi như thế nào”, Peskov nói khi được hỏi về phản ứng của Nga.

Bộ Ngoại giao Nga sau đó cho biết Moskva sẽ cần thực hiện “các bước trả đũa, cả về quân sự – kỹ thuật và các mặt khác, để ngăn chặn các mối đe dọa đang nổi lên đối với an ninh quốc gia”. “Helsinki phải nhận thức được trách nhiệm và hậu quả của động thái như vậy”, tuyên bố của cơ quan này có đoạn viết.

Trước đó, ngày 11/4, Nga cũng đã cảnh báo nếu Phần Lan và Thụy Điển từ bỏ chính sách không liên minh quân sự trong nhiều thập kỷ và gia nhập NATO, Nga sẽ buộc phải khôi phục cán cân quân sự bằng cách tăng cường phòng thủ tại khu vực Baltic, trong đó có triển khai vũ khí hạt nhân tới đây.

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng kịch bản Nga thực hiện hành động quân sự chống lại quốc gia Bắc Âu này rất khó xảy ra bởi Moskva đang phải huy động lực lượng cho cuộc chiến tại Ukraine.

Heli Hautala – thành viên nghiên cứu Trung tâm An ninh Mỹ Mới ở Washington nhận định, nhiều binh sỹ Nga đóng quân gần biên giới Phần Lan đã được điều tới Ukraine. Giao tranh kéo dài nhiều tuần qua đã khiến cả Kiev lẫn Moskva đều chịu “tổn thất đáng kể” về người và của, vì thế Moskva sẽ không mạo hiểm dấn thân vào một cuộc chiến mới. Bà Heli Hautala dự đoán, nhiều khả năng Nga sẽ di chuyển các hệ thống vũ khí đến gần Phần Lan hoặc ra đòn đáp trả về kinh tế.

Cùng chung quan điểm này, ông Hakon Lunde Saxi, chuyên gia tại Đại học Quốc phòng Na Uy nhận định, bất kỳ động thái nào của Phần Lan nhằm gia nhập NATO “có thể dẫn đến việc Nga triển khai quân đội dọc biên giới mới giữa nước này với NATO. Điều đó không có lợi cho an ninh của Phần Lan hoặc châu Âu”.

Tất nhiên, không có kịch bản nào chắc chắn cho đến khi Phần Lan thực hiện động thái đầu tiên là chính thức nộp đơn xin gia nhập NATO, hai chuyên gia này lưu ý. Cả Thụy Điển và Phần Lan đều nhận được cam kết đảm bảo hỗ trợ an ninh từ Mỹ và các nước khác trong NATO trong thời gian hai nước này xin gia nhập khối và đến khi họ được chấp thuận vào liên minh này. Tuy vậy, quyết định kết nạp sẽ cần phải được tất cả quốc gia thành viên NATO chấp thuận và một số nước cần tiến hành cuộc bỏ phiếu tại quốc hội. Toàn bộ tiến trình gia nhập dự kiến sẽ diễn ra trong vòng 1 năm.

giavangsjc.org